Huidziekten

Huidziekten pakken bij de zwarte huid heftiger uit.

De gepigmenteerde huid verschilt niet alleen onderling maar is ook zeker een andere huid dan de blanke, aldus dermatoloog dr. Freddy Hamerlinck.

Met de gepigmenteerde huid bedoelt hij zowel de gele als de zwarte huid.

Het is daarom jammer dat zowel de cosmetische als de farmaceutische industrie, uit economische belangen, tot nog toe bijna volledig gericht zijn op de blanke huid.

Lees het hele artikel

Artikel uit het tijdschrift: Beauty Expressions NR. 27, april – mei 2007.

Meer informatie

• Kenmerken van de gepigmenteerde huid
• Normale varianten van de gepigmenteerde huid
• Jeuk: Hoofsymptoom in de dermatologie

Uit: Psoriasis, Jaargang 27, nr. 3, juni 2006

Dermatoloog Freddy Hamerlinck, oorspronkelijk afkomstig uit België, vestigde zich met zijn praktijk ruim vijftien jaar geleden in Amsterdam Zuidoost, dicht bij het Academisch Medisch Centrum (AMC), waar hij zijn promotieonderzoek over tropische huidinfecties deed. 85% van zijn patiënten heeft een donkere of gekleurde huid. In de afgelopen vijftien jaren is zijn kennis over de behandeling van huidziektes bij mensen met een donkere huid enorm uitgebreid. Inmid­dels is hij echt een deskundige op dit gebied. Vanuit het hele land komen Afrikanen, Chinezen, Hindoestanen en Creolen, Marokkanen en Turken naar zijn druk bezochte praktijk. Vaak ook voor een second opinion.

Op de dag van het interview, is het heel stil in de praktijk. Eindelijk heeft Hamerlinck tijd om achterstallig werk te doen: administratie, opruimen, et cete­ra. Hamerlinck vindt het werk in zijn praktijk heel bijzonder. Zijn patiënten beho­ren zeker niet tot het rijkste deel van onze natie. Een deel van zijn patiënten is zelfs niet eens verze­kerd tegen ziekte­kosten. Rijk zal hij hier dus niet wor­den. Daar staat tegenover dat hij in al die jaren 'rijk in het hart' is geworden.

In zijn praktijk is het belangrijk om niet alleen over medische kennis te beschikken, maar ook ervaring te hebben met interculturele communicatie. Je moet over het vermogen beschikken om je in de wereld van je patiënten te kunnen inleven. Om die reden heeft hij ook een postacademische cursus antropologie gevolgd.

Regelmatig krijgt hij huid patiënten in zijn praktijk die al van alles voorgeschreven hebben gekregen, maar zonder resultaat. Volgens Hamerlinck kun je soms bijna spreken van mishandeling in plaats van behan­deling. "Het is duidelijk dat er nog weinig kennis is bij artsen als het gaat om de behandeling van een don­kere huid." Niet voor niets bellen collega's hem gere­geld voor advies. "Het behandelen van een patiënt met een donkere huid is moeilijk en vereist een spe­ciale aanpak. Het is niet eenvoudig om een goede diagnose te stellen. Zo is de rode kleur die ontstaat bij een ontsteking niet zichtbaar op een donkere huid." Hamerlinck vervolgt: "Veel Surinamers en Ghanezen merken pas een paar jaar na aankomst in Nederland dat ze vervelende huid klachten hebben. Vaak weten ze helemaal niet dat er psoriasis in hun familie voor­komt, omdat niemand er, mogelijk door het zonlicht, in het thuisland last van heeft. Als ze weer voor een langere periode teruggaan naar hun geboorteland, laden ze de batterij flink op. Het duurt dan opnieuw een paar jaar voor ze in Nederland weer last krijgen van psoriasis."

Nadelen klimaat

Mensen met een donkere huid die last hebben van psoriasis, hebben in ons klimaat te maken met drie nadelige factoren: 1. ze verliezen te veel vocht en krij­gen een droge huid, 2. hun pigment houdt het beetje zon in Nederland tegen waardoor ze er geen profijt van hebben, 3. ze maken weinig vitamine D aan, omdat de zon nauwelijks kan doordringen in hun huid.

Een groot verschil tussen een lichte en een donkere huid is de doorlaatbaarheid. Iemand met een donkere huid verliest in Nederland, gek genoeg, te veel vocht via de epidermis (opperhuid). Het gevolg is dat de huid vaak kurkdroog is en gaat schilferen. In het land van herkomst had de huid zich geheel aangepast aan de klimatologische omstandigheden, waardoor er minder vocht verloren ging. In het koude en vochtige klimaat in Nederland probeert de huid zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Dat lukt helaas niet en daardoor verliezen mensen te veel vocht via de opper­huid. Hamerlinck: "Het slechtste wat je dan kunt doen is jezelf eens lekker invetten met vaseline of paraffine. Daarmee sluit je de huid helemaal af. Het vocht blijft onder de huid zitten en maakt de huid nog droger. Beter is het om te smeren met een middel met een emulgator erin, waardoor de huid kan blijven ademen en het vocht wordt opgenomen."

Behandelingen

Een donkere huid heeft veel pigment. Pigment ligt als een beschermend kapje over de cellen en beschermt de huid tegen te veel zon. Afrikanen en Creolen krij­gen daardoor niet snel huidkanker. Maar het nadeel is dat psoriasispatiënten met een donkere huid weinig baat hebben bij het beetje zonlicht in Nederland. Waar Nederlanders met een lichte huid nog wel van kunnen profiteren, dringt het zonlicht bij een donkere huid te weinig door. Kunstmatig UV-licht (mits de juis­te lampen worden toegepast) kan gelukkig wel goed helpen, zelfs beter dan bij mensen met een lichte huid. "Het is heel belangrijk om met een lage dose­ring te beginnen," vertelt Hamerlinck. "Huidartsen

zijn vaak geneigd om met een te hoge dosering van start te gaan, omdat ze de roodheid van de huid niet zien bij de bepaling van de laagste dosering. Maar een donkere huid kan wel degelijk verbranden." Hamerlinck vermoedt dat lichttherapie in combinatie met een vitamine D-preparaat een gunstig effect heeft. "Het is een veilige, goedkope en goed werken­de therapie." Met de 'good old' corticosteroïden, de hormooncrèmes en -zalven die ontstekingen kunnen remmen, bereikt Hamerlinck ook vaak goede resulta­ten. "Ook dan is het van groot belang om de juiste dosering te geven. Een Chinese huid heeft een grotere doorlaatbaarheid dan een Ghanese huid. Daarom is het noodzakelijk om een minder sterk hormoonprepa­raat te gebruiken, vooral bij kinderen." Middelen als ciclosporine, fumaarzuur en de nieuwe 'biologicais' gebruikt hij alleen in het uiterste geval. Ze zijn duur, hij overziet niet wat de gevolgen op de lange termijn zijn en, zo geeft hij eerlijk toe, wat de 'biologicais' betreft heeft hij nog onvoldoende kennis van deze middelen.

Alternatieve geneeswijzen

Relatief veel van zijn patiënten bezoeken ook alterna­tieve artsen of raadgevers uit hun eigen cultuur. Hamerlinck: "Zeker als zo'n therapie inspeelt op

stress, kan het voor mensen die er vertrouwen in heb­ben heilzaam zijn." Voor een dermatoloog is het belangrijk om te weten welke alternatieve therapieën populair zijn in bepaalde culturen, vindt hij. Hamer­linck weet onvoldoende van alternatieve geneeskunde maar is er zeker niet tegen. Hij zou het zelfs toejui­chen als er meer wetenschappelijk onderzoek naar zou worden gedaan. "Het zou weleens zo kunnen zijn dat de psyche en de soma (de ziekte) dichter bij elkaar staan dan we vermoeden. De hersenen en de huid worden namelijk in het embryonale stadium uit het­zelfde kiemblad gemaakt."

Maar welke therapie dan ook, het is belangrijk om je verstand te gebruiken. Hamerlinck kan zich flink erge­ren aan de protocollaire geneeskunde. Algemene regels - protocollen - die zijn opgesteld door een groep artsen en die de leidraad moeten vormen voor elke behandeling. "Onzin!" roept hij verontwaardigd. "Een gekleurde of donkere huid moet je heel anders benaderen dan een blanke huid." Hij heeft dan ook niets aan die algemene protocollen.

Opleiding

Aan de opleidingen voor dermatologen wordt volgens Hamerlinck veel te weinig aandacht besteed aan de behandeling van de donkere huid. Natuurlijk speelde het probleem zo'n vijftien jaar geleden veel minder, maar het wordt nu hoog tijd om de gekleurde huid prominent op de agenda te zetten. "De afdeling Huis­artsgeneeskunde van het AMC stuurt zo nu en dan huisartsen in opleiding die een middag meelopen in mijn praktijk. Maar een kijkje achter de schermen is heel wat anders dan het bestuderen van mensen met een donkere huid!" Het zou heel zinvol kunnen zijn om Nederlandse studenten stage te laten lopen in bij­voorbeeld Suriname. "Daar is inmiddels heel wat des­kundigheid opgebouwd," aldus Hamerlinck.