Etnische dermatologie

In februari 2016 verscheen het boek “Etnische dermatologie” geschreven door Dr. F.F.V. Hamerlinck et al.

De kostprijs van het boek is € 35,- inclusief verzendkosten.

Het boek is te bestellen via e-mailadres: hamerlinck1@outlook.com

Na overmaken van het bedrag op het rekeningnummer:

BE94 7350 4761 9914

Ten name van Dr. Hamerlinck, wordt het boek naar u toegestuurd. Wel duidelijk naam en adres vermelden.



Inleiding

'A dermatological diagnosis is an art, not a science.’

Deze stelling geldt eens te meer wanneer we dermatologie bekijken in het licht van de grote variatie in huidtypen. Het begrijpen van een huidziekte bij gepigmenteerde rassen vereist van de clinicus een aantal inzichten die noodzakelijk zijn om de klassieke beschrijving van huidziekten toe te kunnen passen. Voorbeelden hiervan zijn ten eerste het vermogen onderscheid te maken tussen normale en abnormale pigmentaties van de huid. Ten tweede is ook inzicht in de aan- of afwezigheid van het symptoom kleur bij de patiënt van belang om tot een diagnose te kunnen komen. Zo zullen erythemen vaak grijs of paarsig van kleur zijn en zijn bijvoorbeeld schilferingen bij de gepigmenteerde huid veel prominenter dan bij de blanke huid.

Daarnaast komen bepaalde typen reacties in de donkere huid vaker voor dan in de blanke of gele huid. In het algemeen neigt de donkere huid vaker tot de volgende pathologische verschijnselen:

  • pigmentverschuivingen
  • folliculaire en papuleuze aandoeningen
  • keloïdale laesies
  • annulair gerangschikte dermatosen.

Dit wordt in dit boek geïllustreerd aan de hand van in de gepigmenteerde huid frequent voorkomende ziektebeelden en uitgaande van primaire of secundaire efflorescenties. Wij hebben daartoe de klinische beelden gecompleteerd met een beschrijving en zo mogelijk met foto's van de microscopie, daar het histologische beeld in voorkomende gevallen als gouden standaard kan dienen. Het behoeft geen betoog dat bijvoorbeeld granulomateuze ziekten zoals sarcoïdose, tuberculose of fibroblastaire reacties zoals de veelvoorkomende dermatofibromen, in de gepigmenteerde en in de blanke huid histologisch dezelfde kenmerken vertonen, behoudens begeleidende pigmentveranderingen in de epidermis en dermis. Wel moet men bedacht zijn op graduele verschillen in het histologisch beeld die kunnen optreden ten opzichte van de blanke huid. Deze kunnen bv. ontstaan door een versterkte tendens tot fibroblastaire granulomateuze reactiepatronen, zoals die bekend zijn in de gepigmenteerde huid. Dit kan ook het bovengenoemde frequent voorkomen van papuleuze en annulaire uitingsvormen van dermatosen verklaren.

Varianten

De gepigmenteerde huid kent voorts een aantal normale (fysiologische) varianten die in de niet-gepigmenteerde huid niet optreden. Voorbeelden hiervan zijn Futchers of Voights lijnen, linea alba, de mongoolvlek, pigmentatie van de nagels, pigmentatie van tong- en mondslijmvlies, gehyperpigmenteerde maculae van de voetzool, leukoderma van het mondslijmvlies, pearly penile papules en keratose van handpalm en voetzool. Voor artsen en dermatologen in het bijzonder, is het van essentieel belang deze huid verschijnselen' te herkennen in de gepigmenteerde huid, daar deze huidvariaties nogal eens als ziektebeelden worden beschouwd. Herkenning van deze goedaardige beelden bij dit huidtype zal helpen een overbodige behandeling te vermijden. Een tweetal voorbeelden kan dit illustreren. Leukoderma, één van de niet-gepigmenteerde varianten, dat vaak wordt gezien bij negroïden, is een witgrijze, goedaardige, niet-keratotische laesie van de mondmucosa. Deze dient te worden onderscheiden van pathologische veranderingen zoals leukoplakie, lichen planus en orale candidiasis, die uiteraard ook bij negroïden voorkomen. In geval van de pearly penile papules, kleine papels die vaak als een krans rond de glans penis gerang­schikt voorkomen, gaat het eveneens om een anatomische variant. Door onbekendheid met dit beeld worden zij nog al eens voor condylomata acuminata gehouden en als zodanig onnodig behandeld.

Importziekten

Een ander belangrijk aspect, samenhangend met de toenemende migratie uit vooral ontwikkelingslanden, is het probleem van de importziekten. Vaak gaat het hier om infectieziekten waarmee wij in deze regio minder bekend zijn en die uiteraard tijdig herkend dienen te worden. Een bekend voorbeeld hiervan is lepra, een infectieziekte met een zeer gevarieerde klinische presentatie. Het herkennen van de efflorescenties in de gepigmenteerde huid die de verschillende uitingsvormen van de lepra bepalen (hypopigmentatie, atrofie. hyperpigmentatie, erytheem, nodi etc.) is hierbij een eerste vereiste. Daarnaast kunnen ook parasieten aangetroffen worden die aanleiding geven tot ziektebeelden als de cutane larva migrans, schistosomiasis en filariasis. Inzicht in het verspreidingsgebied van deze parasieten kan soms behulpzaam zijn.

Kinderdermatologie

Ten slotte: ook in de kinderdermatologie toont de donkere huid zijn eigen karakter. Ziektebeelden die vaker voorkomen zijn transient neonatal pustular melanosis, infantiele acropustulosis, tinea capitis, pomade acne, tractie alopecia en proximale trichorrhexis nodosa. Een aantal hiervan hangt samen met gewoonten in bepaalde donkere populaties (tractie alopecia), andere hebben vermoedelijk te maken met de speciale structuur van de huid. Zo wordt bijvoorbeeld tractie alopecia relatief vaak gezien bij jonge donkere meisjes. Dit is het resultaat van het strak invlechten van het haar of het creëren van de Afro-haarstijlen door het gladmaken van het haar m.b.v. een warme kam, hetgeen kan resulteren in een permanente alopecia. De meeste van deze beelden zullen elders in dit boek uitvoeriger ter sprake komen.


In het gezicht komen bij de gepigmenteerde huid vaak annulaire laesies voor. Zoals secundaire syfilis, vooral rond de mond, en sarcoïdose, die bij de Kaukasische huid nooit worden gezien. Ook een annulaire variant van lichen sclerosus et atrophicus komt bij de donkere huid voor.

Eczema seborrhoicum laesies, die vaker voorkomen bij de donkere dan bij de Kaukasische huid, kunnen eveneens als grijze annulaire papulosquameuze laesies voorkomen in het gezicht. Wanneer deze laesies op de romp voorkomen hebben ze een bloemvormig aspect.